“Yol gidiyor Latif Ağa, arkadaşı Süleyman ile,
Arkadaşım Süleyman, Banya Luka için üzgün müsün?
Banya Luka şenlikleri, Vrbas (nehri) kıyısındaki flörtler,
Cumişiç tepeleri ve Fata Maglayiç için…’'
Bosna Hersek’in geleneksel halk müziği eserleri olan sevdalinkalar, yıllardır yöre insanının aşk ve özlem duygularını, yaşadıkları zorlukları hoş bir melodi ile anlatıyor.
“Yol gidiyor Latif Ağa” isimli sevdalinka, şüphesiz ülkedeki en meşhur eserlerden biri. Düğünlerde, aile sohbetlerinde, bayramlarda ve eğlencelerde yıllardır söylenmeye devam ediyor.
Osmanlı’nın bölgeden çekilip, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun ülkede yönetime el koyduğu bir dönemde Banja Luka (Banya Luka) şehrinde yaşayan Latif Ağa, yakın dostu olan Süleyman ile Bosna Hersek’ten Türkiye’ye doğru yola koyuluyor.
“Yol gidiyor Latif Ağa” isimli sevdalinkaya ilham olan Latif Ağa, Banja Luka şehrinin Celinac (Çelinats) mahallesinden. Ticaretle uğraşan zengin bir ailenin mensubu olan Latif Ağa, 1884 yılında dünyaya gelmiş ve 1957 yılında hayata gözlerini yummuş.
Latif Ağa, ticaret okulundan mezun olduktan hemen sonra fiilen de ticarete atılmış önce bir kereste fabrikası işletmiş, ardından fabrikayı satın almış. Latif Ağa daha sonra fırın, kahvehane, kasap ve berberden oluşan bir han da açmış.
Bosna Hersek’in idaresini Avusturya-Macaristan’ın almasının akabinde, Boşnaklar askerlik vazifesi için Graz’a gitmek zorundaydı. Mevcut idareden hiç memnun olmayan Boşnaklar, çareyi ise Türkiye’ye göç etmekte bulmuştu.
Rivayete göre, Latif Ağa da Türkiye’ye göç etmeden önce Banja Luka’daki Vrbas Nehri kıyısında bir şenlik düzenlemiş ve bugüne kadar ulaşan meşhur “Yol gidiyor Latif Ağa” sevdalinkası da burada yazılmış.
Ancak Latif Ağa Türkiye’ye gittikten bir süre sonra yeniden Banja Luka’ya dönmüş ve Latif Ağa’nın bu geri dönüşü bölgedeki Boşnaklar üzerinde çok etkili olmuş.
Aktarılan hikayelere göre, Türkiye’deki durumu ondan dinleyen birçok Boşnak göç etmekten vazgeçmiş ve o günden sonra sadece az sayıda Boşnak aile Türkiye’ye göç etmiş.
Yardımseverliği, dürüstlüğü ve hakkaniyetli olması dolayısıyla o dönemde Banja Luka halkının çok saygı duyduğu Latif Ağa’nın mensubu olduğu Tetariç ailesi, 200 yıldan uzun bir süredir Banja Luka’da yaşıyor.
Kayhan Gül / BalkanNews
