Saraybosna’yı ihya ve inşa eden Osmanlı sancak beyi: Gazi Hüsrev Bey

Osmanlı sultanlarından Kanuni Sultan Süleyman’ın Gazi Hüsrev Bey’i “Bosna Sancak Beyi” olarak görevlendirmesinin üzerinden tam 500 yıl geçti.

Bosna Hersek’in başkenti olan Saraybosna’yı kasabadan şehre dönüştüren isim olarak bilinen Gazi Hüsrev Bey, şehrin en önemli sembolleri arasında yer alan birçok eseri yaptırmıştı.

15 Eylül-5 Ekim’de Bosna Hersek’te “Gazi Hüsrev Bey Hayratı Günleri” kapsamında birçok kültürel etkinlik düzenlenecek.

Annesi tarafından Sultan II. Bayezid’in torunu da olan babası Boşnak, annesi Türk Gazi Hüsrev Bey, 15 Eylül 1521’de getirildiği sancak beyliği görevinin 20 yılı aşkın bir süre sürdürdü.

Gazi Hüsrev, bu süre zarfında Saraybosna’yı küçük bir kasabadan büyük bir şehir haline getirmiş, yaptırdığı cami, medrese, kütüphane, saat kulesi, çarşı, han ve dükkanlarla Saraybosna o dönemde Avrupa’nın en büyük merkezlerinden biri olmuştu.

Bugün de Bosna Hersek’te saygı duyulan önemli tarihi şahsiyetlerden biri olan Gazi Hüsrev adına şarkılar da yazıldı.

Kanuni’nin Belgrad seferinde “gazi” oldu

1480’de doğan ve 1519’da Kanuni Sultan Süleyman’ın Belgrad seferine katılarak burada “gazi” unvanını alan Hüsrev Bey, 1521’de Bosna Sancak Beyi olmuştu.

Hayatını İslam’ı yaymaya adayan, emrindeki 10 bin civarındaki deli kuvveti (serdengeçti) ile hudutlardaki cihat hareketlerine katılan, bu sırada da Saraybosna’yı imar etmekten geri durmayan Gazi Hüsrev Bey bugün Kurşunlu Medrese olarak anılan Gazi Hüsrev Bey Medresesi’ni de inşa ettirmiş, şehrin bilim ve kültür merkezi olmasına özen göstermişti.

Gazi Hüsrev Bey’in inşa ettirdiği külliye asırlarca hizmet vermiş, külliyede bulunan Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi günümüzde halen çok sayıda esere ev sahipliği yapıyor.

Avrupa’nın Kudüs’ü onun himayesinde gelişti

Gazadan elde ettiği serveti şehrin imarı için vakfeden Gazi Hüsrev Bey, kendi adına inşa edilen caminin hemen yanına bir Ortodoks Kilisesi’nin inşa edilmesine de izin vererek şehirde zaten mevcut olan Katoliklerin yanı sıra bir Ortodoks nüfusun da oluşmasına olanak sağlamış ve Saraybosna’nın bugün “Avrupa’nın Kudüs’ü” olarak anılmasına sebep olan çok dinli ve çok kültürlü yapısını kazanmasında büyük rol oynamıştı.

Gazi Hüsrev Bey Vakfı tarafından 15 Eylül–5 Ekim tarihlerinde organize edilecek “Gazi Hüsrev Bey Hayratı Günleri” adlı program çerçevesinde Saraybosna, Gazi’nin Bosna Hersek tarihindeki rolü ve Saraybosna şehrinin kimlik ve karakterindeki yerine ilişkin konferans ve sergilere ev sahipliği yapacak.

Şehit olarak vefat etti

İshakoğlu İsa Bey’den sonra Saraybosna’nın ikinci kurucusu olarak Bosna halkının

muhabbetini kazanan büyük gazi, 18 Haziran 1541’de Karadağ'ın Drobnjaci şehrinde çıkan bir Sırp isyanını bastırırken Mokro köyünde şehit oldu. İç organları Karadağ'da bugün halen "Hoca Tepesi" (Hodžina glavica) olarak anılan mevkiye gömülen Hüsrev Bey’in naaşı Saraybosna'ya nakledilerek kendi yaptırdığı Gazi Hüsrev Bey Camii'nin avlusundaki türbeye defnedildi.

Balkan News